INFRASTRUKTURA REKREACYJNO-SPORTOWA NA TERENIE POLNOCNEGO MAZOWSZA I NA POMORZU NADWISLANSKIM

Jerzy Dzeren

Szkola Wyzsza im. Pawla Wlodkowica w Plocku

Аннотация. Ежи Джерень. Рекреационно-спортивная инфраструктура на территории Северного Мазовша и Надвислянского поморья. Знания об инфраструктуре физической культуры на территории Северного Мазовша и Надвислянского поморья дают возможность правильным образом изучить основы функционирования физической культуры в регионе, выделить ее причинно-следственные связи и условия, а также оценить тенденции ее развития. Использование реальной оценки инфраструктуры физической культуры в данном регионе может, с одной стороны, помочь в разработке стратегии ее развития, а, с другой, помочь тренерам, студентам академий физического воспитания и факультетов физического воспитания других вузов.

Ключевые слова: рекреационно-спортивная инфораструктура.

Анотацiя. Ежи Джерень. Рекреацiйно-спортивна iнфраструктура на теренах Пiвнiчного Мазовша и Надвiслянского поморья. Знання про iнфраструктуру фiзичноi культури на теренах Пiвнiчного Мазовша i Надвiсляньского поморья дають можливiсть вивчити основи функцiонування фiзичноi культури в регiонi, видiлити ii причини i наслiдки, а також умови i тенденцii розвитку. Використання реальноi оцiнки iнфраструктури фiзичноi культури в конкретнiм регiонi може допомогти, з одного боку, в розробцi стратегii ii розвитку, а, з другого, допомогти тренерам, студентам академiй фiзичного виховання i факультетiв фiзичного виховання iнших вузiв.

Ключовi слова: рекреацiйно-спортивна iнфраструктура.

Adnotacja: Jerzy Deren. Infrastruktura rekreacyjno-sportowa na terenie Polnocnego Mazowsza i Pomorzu Nadwislanskim. Wiedza o infrastrukturze kultury fizycznej na Mazowszu Polnocnym i Pomorzu Nadwislanskim umozliwia wlasciwe poznanie podstaw funkcjonowania kultury fizycznej w regionie, wyroznienie jej czynnikow i uwarunkowan oraz ocenic jej trendy rozwojowe. Wykorzystanie realnej oceny infrastruktury kultury fizycznej na Mazowszu Polnocnym i Pomorzu Nadwislanskim powinno umozliwic takze nakreslenie wlasciwej strategii jej rozwoju, moze byc takze pomocne dla menedzerow zajmujacych sie sprawami kultury fizycznej a takze dla studentow wydzialow wychowania fizycznego.

Slowa kluczowe: infrastruktura rekreacyjno-sportowa.

Annotation. Jerzy Deren. Infrastructure recreation - sport on terrain northern Mazovia i on Pomerania situated on the Vistula. It to accumulating and the analyses' of results of investigations were applied was the method of Analysis, Opinion and Interpretation of Production Working as well as technique : Analysis of Document.

Having on attention in / I in problems of physical culture accepted the following questions , which they should stand in aim with plane of recognition the obtainment of correct relating the physical culture conclusions.

1. What is the state of sport recreational base of Mazovia and Pomerania Vistula on example of chosen cities ?

2. What does the process of privatization of sport recreational base Mazovia and Pomerania Vistula in 2004 r.?

3.What is the state of sport recreational base of Mazovia and Pomerania Vistula for handicapped on example of chosen cities?

4.What is the state of sport recreational base of touristic objects Mazovia and Pomerania Vistula on example of chosen cities?

5.What is the state of education of Mazovia and Pomerania Vistula on example of chosen cities in aspect of number of youth as well as number and burden the school of gymnastic halls?

6. What is on and Pomerania Vistula Mazovia state of the teachers' employment physical education in 2004 r. on example of chosen cities?

The results of investigations show that:

1. Base sport recreational she was in 2004 r. Mazovia comparable to similar cities in Poland. Fields have to games and swimming pool the largest in her part as well as sport halls, the smallest however and swimming-pools open as well as tracks archery rifle-range.

2. Predominant owner of sport recreational base of Mazovia (74,5 %).And association sport clubs are the disposer of remaining part of base(20,0 %) as well as higher schools and different subjects. The dynamic growth of number of sport recreational objects

3. Affirm on Mazovia adapted for handicapped. It the dynamic development of base.

4. Observe was sport recreational near touristy objects of Mazovia in which make up the most numerous group: gyms, tennis tennis-courts and field to as well as pools covered retina and basket-ball.

5. Average the number of youth in individual types of schools of Mazovia be approximate to all-Polish results on level of basic schools however considerably higher at high school education.

6. Number of gymnastic halls falling on individual degrees it be comprises the educations on Mazovia in neighborhoods of all-Polish results ( the basic schools) and it tops these results even ( the school the averages). The of the largest city of Masovia Plock school base is on background of analyzed cities the best particularly.

7. W analysed cities of Mazovia was observed was to decrease of children's number falling on one gymnastic hall (especially in larger municipal centres) both at basic education how and high school.

8. W school year 2003/2004 bothers teachers' large number half-time job on Mazovia incomplete worker.

Key words: infrastructure recreation - sport.

Wstep

Wsrod wielu czynnikow okreslajacych udzial w kulturze fizycznej niebagatelna role odgrywa caloksztalt urzadzen i uslug, okreslanych mianem infrastruktury.

Na role infrastruktury w roznych formach kultury fizycznej patrzy sie na ogol od strony jej miejsca w przestrzennym zagospodarowaniu terenu, zgodnosci z okreslonymi koncepcjami architektoniczno-urbanistycznymi, charakteru rozwiazan konstrukcyjnych, czy tez specyficznych wartosci funkcjonalnych.

Rozwoj infrastruktury rekreacyjno-sportowej mozna takze ujmowac z punktu widzenia jej rozmieszczenia w poszczegolnych regionach w Polsce (1).

W 2004 r. na wydziale wychowania fizycznego Szkoly Wyzszej im. Pawla Wlodkowica w Plocku dokonano analizy stanu infrastruktury w regionie Mazowsza Polnocnego oraz tzw. Pomorza Nadwislanskiego. Sa to wyniki wyjsciowe, ktore posluza do kompleksowej oceny instytucjonalnych warunkow sprzyjajacych aktywnosci ruchowej ludnosci w/w regionow Polski.

Przeprowadzone w 1996 r. badania ogolnopolskie (2) nad stanem i obciazeniem bazy sportowej w Polsce a takze w aspekcie przygotowania jej na potrzeby niepelnosprawnych wskazuja iz zakwalifikowane do badan wydzialowych regiony Polski posiadaly najgorsza oraz najbardziej eksploatowana baze sportowo - rekreacyjna w Polsce nie przystosowana w pelni dla potrzeb niepelnosprawnych. Przepelnienie i niedostatek bazy widoczny byl na takich obiektach jak stadiony (32,6- 45,9 tys.), boiska do gier wielkich (14,1-19,8 tys.), kortow tenisowych (52,2-87,0 tys.) oraz strzelnic (zwlaszcza w wojewodztwie plockim - 104,4 tys.) i plywalni (87,0 - 108,7 tys.).

W grupie obiektow do sportow zimowych wyniki badan ogolnopolskich wskazuja iz 40% wojewodztw nie posiadalo w ogole takiej bazy (w tym wloclawskie i plockie), natomiast najwiecej tego typu obiektow zanotowano w wojewodztwach katowickim i nowosadeckim oraz w wojewodztwie olsztynskim. Najwiekszym posiadaczem infrastruktury sportowo rekreacyjnej okazal sie samorzad terytorialny, ktory grupowal 74,0% bazy sportowej, stowarzyszenia i inne podmioty (szkoly wyzsze) dysponowaly pozostala czescia bazy.

Wsrod rozleglych zadan stawianych przed wspolczesna polska oswiata dostrzega sie takze potrzebe modernizacji i rozbudowy przyszkolnych sal gimnastycznych. Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu przedstawiajac strategie rozwoju sportu do roku 2012 (Cel strategiczny 5 - Infrastruktura sportu) zaklada poszukiwanie rozwiazan optymalizujacych warunki dla dalszego rozwoju budownictwa obiektow sportowych, administrowanych przez samorzady lokalne, ze szczegolnym uwzglednieniem budowy osiedlowych, miejskich, gminnych osrodkow sportu i rekreacji oraz obiektow kwalifikujacych sie do wykorzystania przez sport. Najwieksza ich grupa to hale, kryte plywalnie, stadiony i lodowiska. Z ogolu srodkow przeznaczonych rocznie na inwestycje sportowe do 70% kierowane bedzie na inwestycje terenowe, zgodnie z uchwalonymi wojewodzkimi programami rozwoju bazy sportowej, a do 30% - na dofinansowanie zadan z planu inwestycji strategicznych.

    Do 2012 roku dzialania koncentrowane beda na:

1) poprawie warunkow szkoleniowo-treningowych, socjalnych i odnowy biologicznej dla kadry olimpijskiej i narodowej;

2) poprawie warunkow szkolenia mlodziezy uzdolnionej sportowo;

3) poprawie warunkow i bezpieczenstwa rozgrywania zawodow;

4) zwiekszeniu dostepnosci bazy dla sportowcow niepelnosprawnych;

5) zwiekszeniu mozliwosci wykorzystania obiektow dla organizacji duzych imprez charakterze widowiskowym.

    Przedsiewziecia z tym zwiazane dotycza w pierwszym rzedzie:

1) realizacji inwestycji o charakterze remontowo-modernizacyjnym dla ratowania istniejacych zasobow i podnoszenia standardu obiektow do poziomu miedzynarodowego, z uwzglednieniem potrzeb osob niepelnosprawnych;

2) uzupelnienia istniejacych kompleksow sportowych o brakujace elementy obiektow i urzadzen;

3) realizacji systemow monitorowania obiektow w dostosowaniu ich do wymogow Europejskiej Komisji ds. Bezpieczenstwa na obiektach sportowych;

4) budowy obiektow specjalistycznych, ktorych brak zasadniczo warunkuje dalszy rozwoj dyscyplin sportu, waznych dla przygotowan do mistrzostw Europy, mistrzostw swiata i Igrzysk Olimpijskich.

    Dzialania te obejma dwa obszary:

Pierwszy - to obiekty o charakterze waznym dla sportu polskiego, do ktorych zalicza sie w szczegolnosci: baze Centralnego Osrodka Sportu, akademii wychowania fizycznego oraz obiekty niezbedne dla polskich zwiazkow sportowych w realizacji programu centralnego szkolenia.

    Drugi obszar to obiekty modernizowane i budowane w poszczegolnych wojewodztwach, dla potrzeb spolecznosci lokalnych, w tym wspomniane juz osiedlowe, miejskie, gminne, czy wojewodzkie osrodki sportowe oraz realizacja programu "Sala gimnastyczna w kazdej szkole".

    Szansa na rozwoj infrastruktury sportowej jest szerszy dostep do funduszy strukturalnych przeznaczonych na wspieranie rozwoju regionalnego - w zwiazku z przystapieniem Polski do Unii Europejskiej.

Material i metody

W badaniach posluzono sie metoda sondazu diagnostycznego, stosujac technike analizy dokumentow.

Majac na uwadze przedstawione powyzej problemy kultury fizycznej przyjalem nastepujace zagadnienia , ktore powinny stac sie plaszczyzna rozpoznania w celu uzyskania prawidlowych wnioskow dotyczacych infrastruktury kultury fizycznej Mazowsza i Pomorza Nadwislanskiego.

1.Jaki jest stan bazy sportowo rekreacyjnej Mazowsza i Pomorza Nadwislanskiego na przykladzie wytypowanych miast ?

2.Jak przebiega proces prywatyzacji bazy sportowo rekreacyjnej Mazowsza i Pomorza Nadwislanskiego w 2004 r.?

3.Jaki jest stan bazy sportowo rekreacyjnej Mazowsza i Pomorza Nadwislanskiego dla potrzeb niepelnosprawnych na przykladzie wytypowanych miast?

4.Jaki jest stan bazy sportowo rekreacyjnej obiektow turystycznych Mazowsza i Pomorza Nadwislanskiego na przykladzie wytypowanych miast?

5.Jaki jest stan szkolnictwa Mazowsza i Pomorza Nadwislanskiego na przykladzie wytypowanych miast w aspekcie liczby mlodziezy oraz liczby i obciazenia przyszkolnych sal gimnastycznych przyszkolnych sal gimnastycznych?

6.Jaki jest stan zatrudnienia nauczycieli wychowania fizycznego na Mazowszu i Pomorzu Nadwislanskim w 2004 r. na przykladzie wytypowanych miast?

Cel pracy

Celem pracy jest okreslenie stanu infrastruktury sportowo rekreacyjnej i przyszkolnej Mazowsza i Pomorza Nadwislanskiego w 2004 r na przykladzie wytypowanych miast.

Wyniki badan

Zapoznanie z wynikami badan prowadzonych w wydziale wychowania fizycznego dotyczacych stanu infrastruktury i kadr w regionie Mazowsza Polnocnego oraz Pomorza Nadwislanskiego mozliwe stalo sie dzieki dzialaniom wielu studentow tego wydzialu. Porownanie stanu infrastruktury Mazowsza do badan ogolnopolskich z 1996 r. pozwolilo ocenic warunki do uprawiania kultury fizycznej w wytypowanych srodowiskach.

W 2004 r. liczba obiektow sportowo rekreacyjnych w 4 miastach regionu miesci sie w przedziale od 33 w Sierpcu do 44 w Gostyninie. Na tle danych ogolnopolskich (2) ten stan porownywalny jest do Wladyslawowa, Grudziadza, Ostrowa Wielkopolskiego, Ciechanowa itp. Wyniki ogolnopolskie wskazuja ponadto iz najbardziej rozwinieta baze sportowo- rekreacyjna mialy najwieksze miasta, takie jak: Bydgoszcz (382), Warszawa ( 348), Poznan (190).

Analiza udzialu poszczegolnych rodzajow obiektow w ogolnym stanie infrastruktury regionu wskazuje iz najwiekszy udzial maja w nich boiska do gier(od 1 do 10) i kapieliska(od 1 do 6) oraz hale sportowe(od 1 do 8), na j -mniejszy natomiast strzelnice(od 0 do 2) oraz tory lucznicze i plywalnie otwarte(od 0 do 1).Tabela 1.

Wykorzystanie obiektow sportowych wskazuje na fakt przepelnienia takich obiektow jak: hale sportowe i kapieliska w przypadku Plocka; kapielisk otwartych, stadionow, torow luczniczych oraz boisk do pilki recznej w Gostyninie; hal sportowych, strzelnic i plywalni krytych we Wloclawku oraz stadionow i plywalni krytych w Sierpcu. Mozna wiec stwierdzic iz najbardziej przepelnionymi obiektami w analizowanym regionie staly sie stadiony, hale sportowe oraz plywalnie.

Analizie poddano rowniez strukture wlasnosciowa obiektow kultury fizycznej. Wyniki wskazuja iz dominujacym wlascicielem bazy sportowej w gminach jest samorzad terytorialny, w rekach ktorego znajduje sie w dalszym ciagu 74,5% tej bazy (od 17 do 34 hal sportowych i boisk do gier). Kluby i stowarzyszenia sportowe posiadaja tylko 20,0% bazy z czego najwiecej to stadiony i boiska do gier (pilka siatkowa). Pozostala czesc bazy sportowo rekreacyjnej znajduje sie w "rekach" szkol wyzszych i innych podmiotow (Tabela 2).

Dla potrzeb niepelnosprawnych najbardziej dyspozycyjna baze sportowa posiada Plock oraz Gostynin, wskazujac swoj stan na poziomie od 16 do 36 obiektow co stanowilo 36,4 - 97,3% bazy danego srodowiska. Tabela 3.

Dane ogolnopolskie (2) wskazuja iz Plockie w 1996 r. dysponowalo tylko 2 obiektami przystosowanymi dla potrzeb niepelnosprawnych. Porownujac dane z 2004 r. nalezy stwierdzic dynamiczny wzrost liczby przystosowanych obiektow sportowo rekreacyjnych dla potrzeb niepelnosprawnych.

Tabela 1

Obiekty kultury fizycznej w miastach regionu Polnocnego Mazowsza i Pomorza Nadwislanskiego

Wyszczegolnienie

Obiekty ogolem
Ogolem

liczba

% = 100

Liczba uczniow na 1 0biekt
1 2 3 4 1 2 3 4 1

8688

3879

5722

18289

 2

   

   

   

5449

 3

   

   

   

21181

 4

   

   

   

4663
37 44 41 33
Stadiony

Boiska do gier wielkich

Boiska do koszykowki

Boiska do pilki recznej

Boiska do pilki siatkowej

Boiska do tenisa ziemnego

Boiska uniwersalne

Hale sportowe

Przystanie wodne

Basenytreningowe dla lodzi

Tory regatowe

Strzelnice

Tory lucznicze

Tory motocyklowe i samochodowe

Tory jezdzieckie

Tory kolarskie

Tory kartingowe

Tory lyzwiarskie

Plywalnie kryte

Plywalnie odkryte

Kapieliska

Lodowiska sztucznie zamrazane

Skocznie narciarskie

 4

4

2

3

8

4

4

1

2

1

   

   

   

   

   

   

   

   

3

1

   

   

1

5

4

1

2

6

5

8

1

   

   

1

1

   

   

2

   

   

1

6

   

   

3

10

4

4

3

3

5

2

1

1

2

   

   

   

   

   

   

2

   

   

   

1

 1

7

4

2

2

2

7

7

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

1

 10,8

10,8

5,4

8,1

21,6

10,8

10,8

2,7

5,4

2,7

   

   

   

   

   

   

   

   

8,1

2,7

   

   

2,3

11,4

9,1

2,3

4,5

13,6

11,4

18,0

   

   

   

2,3

2,3

   

   

4,5

   

   

2,3

13,7

 7,3

24,4

9,8

9,8

7,3

7,3

12,2

4,9

2,4

2,4

4,8

   

   

   

   

   

   

4,8

   

   

   

2,4

 3,1

21,4

12,4

6,1

6,1

6,1

21,4

21,4

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

3,1

 4572,3

4572,3

9144,5

6096,3

2286,1

4572,3

4572,3

18289

9144,5

18289

   

   

   

   

   

   

   

   

6096,3

18289

 5449

1089,8

1362,3

5449

2724,5

908,2

1089,8

681,1

5449

   

   

5449

5449

   

   

2724,5

   

   

5449

908,2

 7060,3

2118,1

5295,3

5295,3

7060,3

7060,3

4236,2

10590,5

21181

21181

10590,5

   

   

   

   

   

   

10590,5

   

   

   

   

21181

 4663

666,1

1165,8

2331,5

2331,5

2331,5

666,1

666,1

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

4663

1-PLOCK 2-GOSTYNIN 3-WLOCLAWEK 4-SIERPC

Tabela 2

Obiekty kultury fizycznej w g. grup wlascicieli w miastach regionu Polnocnego Mazowsza i Pomorza Nadwislanskiego

Wyszczegolnienie

Jednostki
samorzadu
terytorialnego

Kluby i
stowarzyszenia
sportowe

Szkoly
Wyzsze

Inne

Ogolem

%

%

%

%

100

100

100

100

1

2

3

4

1

2

3

4

1

2

3

4

1

2

3

4
Stadiony

Boiska do gier wielkich

Boiska do koszykowki

Boiska do pilki recznej

Boiska do pilki siatkowej

Boiska do tenisa ziemnego

Boiska uniwersalne

Hale sportowe

Przystanie wodne

Baseny treningowe

dla lodzi

Tory regatowe

Strzelnice

Tory lucznicze

Tory motocyklowe

i samochodowe

Tory jezdzieckie

Tory kolarskie

Tory kartingowe

Tory lyzwiarskie

Plywalnie kryte

Plywalnie odkryte

Kapieliska

Lodowiska sztucznie zamrazane

Skocznie narciarskie

 1

1

2

2

2

4

   

   

1

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

3

   

1

 2

5

3

1

2

3

5

8

   

   

   

   

1

   

   

   

   

   

   

   

1

 

 2

9

3

3

3

3

4

2

   

    

   

2

   

   

   

   

   

   

   

   

2

   

1

 1

7

4

2

2

2

7

7

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

1

   

   

 

 3

3

1

6

1

1

   

   

   

   

   

   

   

   

1

   

   

1

 1

1

   

   

   

   

   

    

1

   

1

   

1

        

   

   

   

   

   

2

            

    

   

   

   

   

   

1

   

1

1

    

   

   

   

   

   

   

   

   

   

   

    

    

  1

    
RAZEM = 110

74,5 + 20 + 1,9 + 3,6 = %

 17 31 34 33 15 2 5 0 2 0 0 0 3 0 1 0

   

1-Plock 2-Gostynins 3-Wloclawek 4-Sierpc

Tabela 3

Obiekty kultury fizycznej przystosowane dla potrzeb niepelnosprawnych w miastach regionu Polnocnego Mazowsza i Pomorza Nadwislanskiego

Wyszczegolnienie

Ogolem

1

2

3

4
Stadiony

Boiska do gier wielkich

Boiska do koszykowki

Boiska do pilki recznej

Boiska do pilki siatkowej

Boiska do tenisa ziemnego

Boiska uniwersalne

Hale sportowe

Przystanie wodne

Baseny treningowe dla lodzi

Tory regatowe

Strzelnice

Tory lucznicze

Tory motocyklowe i samochodowe

Tory jezdzieckie

Tory kolarskie

Tory kartingowe

Tory lyzwiarskie

Plywalnie kryte

Plywalnie odkryte

Kapieliska

Lodowiska sztucznie zamrazane

Skocznie narciarskie

4

4

   

3

2

10

   

4

2

1

1

1

   

   

   

   

   

   3

   

1

 1

2

2

   

1

3

2

4

   

   

   

   

   

   

   

   

   

1

1

   

   

   

   

   

   

1

   

   

   

   

   

   

   

   

   

1

2

 1

   

   

   

   

   

   

1

   

   

   

   

   

   

   

   

   

1
RAZEM= 36 16 5 3

1-Plock 2-Gostynin3-Wloclawek4-Sierpc

Infrastruktura obiektow turystycznych bez zaplecza sportowego staje sie malo konkurencyjna i nieprzystosowana wrecz do wymagan spolecznych XXI wieku. Odpoczynek czynny we wlasciwych standardach - na obiektach sporto- wo-rekreacyjnych i z udzialem animatorow sportu - staje sie powszechnym i koniecznym zjawiskiem. Tak wiec infrastruktura obiektow turystycznych Mazowsza w tym wzgledzie staje sie bardzo interesujaca.

Wyniki badan ogolnopolskich wskazuja iz najbardziej rozwinieta baza sportowo - rekreacyjna przy obiektach turystycznych w 1996 r. znajdowala sie w Bielsku Bialej, Nowym Saczu, w Suwalkach i Szczecinie. Najwieksza liczbe basenow krytych i silowni zanotowano w Nowym Saczu i w Bielsku Bialej (od 12-13 basenow krytych do 47 - 49 silowni). Najwieksza liczbe kortow tenisowych zanotowano przy obiektach turystycznych w Gdanskim(50), 45 w Koszalinskim, 43-44 w Szczecinskim i Olsztynskim oraz 38 w Bielskim.

Biorac pod uwage liczbe boisk do siatkowki i koszykowki najlepsze nasycenie tymi obiektami wystapilo w Koszalinskim i Szczecinskim (od 205 - 218) i w Nowosadeckim (198).Sciezka zdrowia przy obiektach turystycznych najczesciej wystapila w takich srodowiskach jak Nowosadeckie (74) i Bielskie (34) i Szczecinskie (39). Najmniej w analizowanych obiektach instalowano urzadzenia do mini golfa, ktore w niektorych osrodkach w ogole nie wystapily. Wsrod posiadajacych ta baze obiektow najliczniej mini golf byl reprezentowany w takich srodowiskach jak: Bielskie (6) i Gorzowskie, Jeleniogorskie, Piotrkowskie, Poznanskie, Suwalskie i Szczecinskie - po3. Wojewodztwo plockie dysponowalo w 1996 r. tylko 10 obiektami sportowo - rekreacyjnymi przy bazach turystycznych - takimi jak: kort tenisowy(2), boiska do siatkowki i koszykowki (7) oraz jedna sciezka zdrowia.

N tym tle wyniki badan 2004 r. sa fascynujace i wskazuja zdecydowany postep z 10 obiektow w 1996 r. w calym wojewodztwie plockim do 40 w 4 miastach tego "dawnego" wojewodztwa. Najliczniejsza grupe obiektow sportowych bazy noclegowej Mazowsza stanowia: silownie (30%), korty tenisowe i boiska do siatkowki i koszykowki (22,5%) oraz baseny kryte (15,0%). Najmniejsza liczbe analizowanych obiektow stanowia : sciezki zdrowia i sciezki rowerowe(5-10%).

Tabela 4

Wyposazenie obiektow noclegowych turystyki w urzadzenia sportowo - rekreacyjne w miastach regionu Polnocnego Mazowsza i Pomorza Nadwislanskiego

Wyszczegolnienie

Liczba obiektow noclegowych z urzadzeniami

Sportowo rekreacyjnymi
Basen
kryty		 Silownia Korty
tenisowe		 Boiska do
Siatkowki
I koszykowki		 Mini
golf		 Sciezka
zdrowia		 Inne:
Sciezka
rowerowa		 Sauna Stadnina konna tor jezdziecki
Plock 3 7 4 5 - - 1    
Gostynin 0 2 2 2   1 3    
Wloclawek 2 3 3 2 0 1 0    
M/Sierpc 1 0 0 0 0 0 0    
RAZEM=42 6 12 9 9 0 2 4 0 0

Tabela 5

Wskazniki charakteryzujace szkolnictwo w miastach regionu Polnocnego Mazowsza i Pomorza Nadwislanskiego

Miasto
Miasto
regionu

 Licz-ba sal
/
Liczba szkol

Liczba
uczniow
w szkole

Srednia
liczba
uczniow klasie

Srednia
Liczba
Oddzia-
Low w
szkole

Obciazenie sal Gimnast. przy 3-4 dni
tyg.

Liczba zatrudnio-
nych nauczycieli w/f

Ogolem

Niepel-
Nozatru-
dnieni
SZKOLY PODSTAWOWE

1

25/14

8688/15

25,1

23,1

14,6

57

12

2

2/3

1371/2

27

25,4

16,0

9

1

3

20/14

7336/14

22,41

23,4

14,7

47

7

4

3/3

1329/3

25

17,7

11,4

7

1
GIMNAZJA

1

7/5

3879/5

29,4

26,4

15,8

34

2

2

2/2

976/2

28,0

17,4

10,44

6

3

3

11/12

3548/12

25,2

11,7

7,02

46

10

4

1/1

920/1

30

30,7

18,4

10

1
SZKOLY PONADGIMNAZJALNE

1

14/6

5722/6

35,2

27,1

16,3

40

8

2

4/5

3102/5

30,0

20,7

12,4

13

1

3

21/27

9297/27

29,0

11,9

7,14

111

30

4

3/3

2414/3

28,0

28,7

17,2

14

1

1-Plock 2-Gostynin 3-Wloclawek 4-Sierpc

Przy analizie stanu szkolnictwa w regionie posilkowano sie rowniez wynikami badan ogolnopolskich, w ktorych srednia liczba uczniow dla szkolnictwa podstawowego wynosila - 261 uczniow na szkole (588 w szkolach miejskich i 137 w szkolach wiejskich).Liczba uczniow przypadajaca na szkoly srednie miescila sie w przedziale od 415 (licea ogolnoksztalcace) do 179- 286 (technika i zasadnicze szkoly zawodowe)(2).

Na tle wynikow badan wydzialowych w szkolach podstawowych srednia liczba mlodziezy Plocka (579,2) i Wloclawka (524) byla zblizona do wynikow ogolnopolskich (588). W pozostalych miastach srednia liczba mlodziezy miescila sie w przedziale od 685,5 w Gostyninie do 443 w Sierpcu wskazujac na pewne zroznicowanie srodowiskowe tych wynikow. W 1996 r. w ramach reformy szkolnej powstaly nowe struktury - gimnazja, ktorych srednia liczba w analizowanych srodowiskach przedstawia sie nastepujaco: 775,8 w Plocku, 488 w Gostyninie do 920 w Sierpcu.

Analizie poddano rowniez szkolnictwo ponadgimnazjalne regionow w aspekcie liczby uczniow. Interesujace wyniki badan wskazuja na znaczne roznice liczby uczniow w szkolach ponadgimnazjalnych (500,9) na tle danych ogolnopolskich (272,8). Srednia liczba uczniow w poszczegolnych miastach uzyskala stan od 953,7 uczniow w Plocku , w Gostyninie 620,4, natomiast we Wloclawku i w Sierpcu odpowiednio od 344,3 do 804,7.

Tak wiec srednia liczba uczniow w poszczegolnych typach szkol w regionie na tle badan ogolnopolskich jest zblizona na poziomie szkol podstawowych natomiast znacznie wyzsza w szkolnictwie ponadgimnazjalnym.

Interesujacym staje sie takze liczba sal gimnastycznych przypadajacych na poszczegolne stopnie ksztalcenia w regionie. Dane ogolnopolskie (0,53) wskazuja iz co druga szkola w Polsce (wg stanu z 1996 r.) posiadala sale gimnastyczna W wojewodztwie plockim (stan z konca 1998 r.) wskaznik nasycenia salami gimnastycznymi w szkolnictwie podstawowym stanowil poziom 1,07 i byl porownywalny z takimi wojewodztwami jak Chelmskie (1,09), Gdanskie (1,08),Jeleniogorskie (1,09),Opolskie (1,04), Siedleckie (1,02),

Torunskie (1,07). Najlepiej rozwinieta przyszkolna infrastrukture w miejskich szkolach podstawowych w Polsce (stan z 1996r.) zanotowano w wojewodztwie slupskim (1,51), kaliskim (1,41), poznanskim (1,40) oraz w piotrkowskim (1,38) i rzeszowskim (1,34) a takze w suwalskim (1,33).

Wskaznik ogolnopolski dla szkolnictwa ponadpodstawowego uzyskal stan od 0,29 dla Technikum i Zasadniczych Szkol Zawodowych do 0,71 dla Liceow Ogolnoksztalcacych i byl odpowiednio wyzszy od wskaznika obliczonego dla wojewodztwa plockiego mieszczacego sie w przedziale od (0,19) dla Technikum i Zasadniczej Szkoly Zawodowej do 0,85 dla Liceow Ogolno- ksztalcacych. Stan bazy szkol zawodowych wojewodztwa plockiego porownywalny byl do wojewodztwa ciechanowskiego (0,16), elblaskiego (0,18), sieradzkiego (0,18) i zamojskiego (0,19). Natomiast baza sportowa Liceow Ogolnoksztalcacych wojewodztwa plockiego porownywalna byla w 1996 r. 0,85) do takich wojewodztw jak: katowickie (0,82), koninskie (0,80).

Najlepiej rozwinieta baze przyszkolnych obiektow sportowo rekreacyjnych w Liceach Ogolnoksztalcacych (stan z 1996r.) zauwazono w przemyskim i kieleckim (1,00) oraz w radomskimi kaliskim. Najlepsza baze szkolnictwa zawodowego w Polsce mialo wojewodztwo wroclawskie (0,44) i chelmskie (0,43).

Zebrane dane dla szkolnictwo podstawowego w 2004 r. plasuja stan bazy sportowej regionu w przedziale od 0,7 w Gostyninie do 1,43 we Wloclawku i 1,8 w Plocku. W Sierpcu kazda szkola podstawowa posiada sale gimnastyczna (1,0). Z powyzszych danych wynika, ze baza sportowa szkol podstawowych jest na poziomie powyzej sredniej wojewodztwa plockiego, zblizajac swoj stan w 2004 r. do dwoch sal gimnastycznych na jedna szkole (Plock).

Z uwagi na brak danych ogolnopolskich dotyczacych bazy sportowej gimnazjow nasze wyniki bedziemy opierac na wynikach wlasnych z 2004 r. Wyniki wskazuja iz sytuacja w gimnazjach regionu (srednia 1,05) jest mniej korzystna jak w szkolach podstawowych. Otoz wyniki powyzej sredniej zanotowano tylko w Plocku (1,4), w pozostalych szkolach wyniki sa zblizone do sredniej (Gostynin, Sierpc). Nieco gorsza baze maja gimnazja we Wloclawku w ktorym stan bazy zyskuje poziom rowny 0,92.

Baza szkolnictwa ponadgimnazjalnego wskazuje rowniez na to iz kazda szkola srednia dysponuje jedna sala gimnastyczna, a niektore z nich moga pochwalic sie znakomita baza sportowa, np. w Plocku 6 szkol srednich dysponuje 14 obiektami sportowymi. W pozostalych miastach ten stan bazy jest zadawalajacy tylko w Sierpcu (1,0), natomiast w Gostyninie (0,8) i we Wloclawku (0,8).Obliczony wskaznik dla wynikow ogolnopolskich w liceach ogolnoksztalcacych miescil swoj stan na poziomie 0,71 w 1996r.

Z powyzszych danych wynika , ze w roku 2004 baza sportowa szkol miejskich regionu, zarowno podstawowych jak i szkol srednich miesci sie w okolicach wynikow ogolnopolskich(szkoly podstawowe )a nawet przewyzsza te wyniki (szkoly srednie). Szczegolnie baza sportowa najwiekszego miasta- Plocka jest na tle analizowanych miast najlepsza.

Sprobujmy przeanalizowac jak wyglada obciazenie przyszkolnej infrastruktury sportowo- rekreacyjnej w analizowanych miastach regionu, biorac pod uwage liczbe dzieci przypadajacych srednio na jedna sale gimnastyczna w poszczegolnych poziomach ksztalcenia.

W skali kraju w 1996 r. liczba dzieci przypadajacych na jedna sale gimnastyczna wynosila 480 (2). Wyniki roznicowaly sie w zaleznosci od poziomu ksztalcenia. W miejskich szkolach podstawowych liczba dzieci przypadajaca na jedna sale gimnastyczna osiagnela stan 496, w szkolach srednich liczba dzieci przypadajacych na jedna sale gimnastyczna wynosila 698,3 natomiast w wiejskich szkolach podstawowych ten stan wynosil 344.

W biezacym roku szkolnym (2003/2004) srednia liczba dzieci przypa- dajaca na jedna sale gimnastyczna w szkolach podstawowych regionu (460,7) wynosi od 347,5 (Plock) do 685,5 (Gostynin).W gimnazjach srednia liczba dzieci (571,2) miescila sie w przedziale od 322,5(Wloclawek) do 920 (Sierpc). W przypadku szkol srednich liczba dzieci przypadajaca na jedna sale gimnastyczna osiagnela stan od 408,7 (Plock) do 775,5 w Gostyninie i 804,7 w Sierpcu (607,9). Mozna z powyzszych danych zauwazyc tendencje do zmniej -szenia liczby dzieci przypadajacych na jedna sale gimnastyczna (zwlaszcza w wiekszych osrodkach miejskich) zarowno w szkolnictwie podstawowym jak i ponadgimnazjalnym w regionie. Zachodzi tylko pytanie czy skala zmian w przedziale od 7,1% (szkoly podstawowe) do 14,9% (szkoly srednie)wplynie na rozladowanie tloku w salach gimnastycznych regionu.

W swietle wynikow (Tabela 5) srednia liczba oddzialow w szkolach Mazowsza Polnocnego i Pomorza Nadwislanskiego wynosi 22 oddzialy. Biorac pod uwage obowiazkowy wymiar godzin dla klas czwartych od dnia 1 wrzesnia 2003 r.- 4 godziny w tygodniu i pieciodniowy tydzien pracy szkoly podstawowej to obciazenie zajeciami sal gimnastycznych osiagnie poziom 19 godzin w tygodniu dla jednego ciagu klas. W przypadku wprowadzenia od dnia 1 wrzesnia 2004 r. 4 godziny wychowania fizycznego dla klas 5 i 6 szkoly podstawowej obciazenie wzrosnie do 21 tygodniowo.

Realia polskiego szkolnictwa wskazuja iz liczba klas na poszczegolnych poziomach jest zblizona do 3 i powyzej. Sumujac przykladowy rozklad zajec w szkole podstawowej z udzialem tylko 2 klas na poszczegolnych poziomach to obciazenie godzinowe sal gimnastycznych wzrosnie odpowiednio do 38/42 w szkolach podstawowych. Rzeczywisty wiec wskaznik obciazenia godzinowego sali gimnastycznej w szkolach podstawowych wynosi (tylko w przypadku bardzo malych szkol podstawowych-2 klasy na poszczegolnych poziomach) 38 godzin tygodniowo, co daje 7,6 godzin dziennie dla 42 godzin tygodniowo obciazenie dzienne sali gimnastycznej wynosic bedzie 8,4.

Mozna wiec stwierdzic iz wprowadzenie reformy oswiatowej wiaze sie z nakladami finansowymi na rozbudowa infrastruktury szkolnej, a wiec budowy sal gimnastycznych i innych urzadzen sportowo rekreacyjnych. Male szkoly z klasami ponizej 3 na jednym poziomie moga sobie dac rade, ale w wiekszych szkolach dyrekcje szkol zmuszone beda do laczenia klas, a nawet do prowa -dzenia zajec na korytarzach szkolnych badz na boiskach przyszkolnych.

Nie jest to rozwiazanie optymalne ale w tym przypadku wyjscie niezbedne i konieczne. Wprowadzenie w zycie programu 5 godz. zajec tygodniowo wychowania fizycznego wymaga stworzenia odpowiednich warunkow do realizacji tej idei, wydaje sie to wrecz nierealne.

Bardzo istotnym w procesie dydaktyczno - wychowawczym staje sie rola nauczyciela wychowania fizycznego i jego warsztatu pracy. Wplyw kadr na wyniki uzyskiwane przez mlodziez jest bezdyskusyjny, nauczyciel zatrudniony w niepelnym wymiarze godzin w jednej szkole, poszukuje zatrudnienia w innej pracujac rownolegle w kilku miejscach staje sie malo wydajny i tylko "poszukujacy" pracy a nie tzw. warsztatowiec.

Wedlug Stanislawa Wanata (2) liczba zatrudnionych na pelnym etacie nauczycieli wychowania fizycznego wiaze sie z poziomem industrializacji i urbanizacji z tego wiec powodu okreslenia stanu zatrudnienia nauczycieli wychowania fizycznego na Mazowszu w roku 2004 pozwoli zajac odpowiednie stanowisko i wskazac odpowiednie rozwiazanie.

Z uzyskanych danych ogolnopolskich z 1996 r. w wojewodztwie plockim wspolczynnik zatrudnienia na pelnych etatach w stosunku do niepelno -zatrudnionych przedstawial sie na poziomie 90,5 % - co dziesiaty nauczyciel pozostawal niepelnozatrudniony. W roku 2004 stan zatrudnienia nauczycieli wychowania fizycznego osiagnal poziom 86,4% zatrudnionych na pelnych etatach, pozostale 13,6% to niepelnozatrudnieni. Niepokoi duza liczba nauczycieli niepelnozatrudnionych na Mazowszu co moze wynikac ze szczuplosci bazy szkoleniowej.

Podsumowanie i wnioski

Uzyskane wyniki badan pozwolily odpowiedziec na postawione pytania badawcze:

1. Baza sportowo rekreacyjna regionu w 2004 r. byla porownywalna do podobnych miast w Polsce. Najwiekszy w niej udzial maja boiska do gier i kapieliska oraz hale sportowe, najmniejszy natomiast strzelnice oraz tory lucznicze i plywalnie otwarte.

2. Dominujacym wlascicielem bazy sportowo rekreacyjnej regionu jest samorzad terytorialny (74,5%). Dysponentem pozostalej czesci bazy sa kluby i stowarzyszenia sportowe (20,0%) oraz szkoly wyzsze i inne podmioty.

4. Stwierdzono dynamiczny wzrost liczby obiektow sportowo rekreacyjnych w regionie w latach 1996 - 2004 przystosowanych dla potrzeb niepelnosprawnych.

5. Zaobserwowano dynamiczny rozwoj bazy sportowo - rekreacyjnej przy obiektach turystycznych regionu, w ktorej najliczniejsza grupe stanowia: silownie, korty tenisowe i boiska do siatkowki i koszykowki oraz baseny kryte.

6. Srednia liczba mlodziezy w poszczegolnych typach szkol regionu jest zblizona do wynikow ogolnopolskich na poziomie szkol podstawowych natomiast znacznie wyzsza w szkolnictwie ponadgimnazjalnym.

7. Liczba sal gimnastycznych przypadajacych na poszczegolne stopnie ksztalcenia w regionie miesci sie w okolicach wynikow ogolnopolskich (szkoly podstawowe) a nawet przewyzsza te wyniki (szkoly srednie). Szczegolnie baza szkolna Plocka jest na tle analizowanych miast najlepsza.

8. W analizowanych miastach regionu zaobserwowano tendencje do zmniejszenia liczby dzieci przypadajacych na jedna sale gimnastyczna (zwlaszcza w wiekszych osrodkach miejskich) zarowno w szkolnictwie podstawowym jak i ponadgimnazjalnym.

9. W roku szkolnym 2003/2004 niepokoi duza liczba nauczycieli niepelnozatrudnionych w regionie.

Literatura:

1. Raciborska M. Przewodnik-Mazowsze Polnocne Wyd. Muza S.A. Warszawa 1998.

2. Instytucjonalne warunki sprzyjajace aktywnosci ruchowej ludnosci w miejscu jej zamieszkania (red. L. Jaczynowski).Wyd. AWF seria: Studia i Monografie. Warszawa 1999.

Поступила в редакцию 21.02.2004 г.

 Home На главную   Library В библиотеку   Forum Обсудить в форуме 

При любом использовании данного материала ссылка на первоисточник обязательна!